යථාර්තය ඇත්තේ සිහිනය දරාගත නොහැක්කවුන් සඳහාය

සිග්මන් ෆ්‍රොයිඩ් ගැන සිංහල මිනිසුන්ට ඇත්තේ කතරගම දේවාලයේ වැඩ සිටින දෙවියන් වැනි හැගීමකි. අප විදිනා අශ්ලීල විනෝදයක් ගැන වැඩියෙන්ම දන්නේ දෙවියන්ය. අප දෙවියන්ට විවිධ භාරහාර පුද පූජා කරන්නේ අපගේ අශ්ලීල විනෝදය දකිමින් සිටින උන්වහන්සේ ගෙන් ඒ ගැන සමාව ඉල්ලන්නටය.
ෆ්‍රොයිඩ් ගැන අපට ඇති හැගීමද ඊෂ්‍යාකාර දෙවියෙකු පිළිබද හැගීමට ඉතා සමීපය. ෆ්‍රොයිඩි අපගේ අවිඥාණික ආශාවන් කලින්ම දන්නවා ඇතැයි අප අනුමාන කරන්නේම එබැවිනි. සිංහල බොහෝ දෙනා ෆ්‍රොයිඩ් විරෝධීන්ය. සිහින දැකීම සැබෑ ජීවිතයේ ඉටුකර ගත නොහැකි ලිංගික ආශාවන් ඉෂ්ඨකර ගැනීම යැයි ප්‍රසිද්ධියේ කීවේ කේ.කේ සමන් කුමාරය. මෙය ෆ්‍රොයිඩ්ගේ අදහසක් නොව සමන් කුමාරට ෆ්‍රොයිඩි ගැන තිබෙන අදහසකි.

එබැවින් සිංහල ජිජැක් තීරණය කළේ ෆ්‍රෙයිඩිගෙන් වැඩ පටන් ගත යුතු බවයි. ෆ්‍රෙයිඩිගේ න්‍යායට විවිධ කතා නැත. ඇත්තේ එක් කතාවක් පමණි. බොහෝ දෙනා සිතන්නේ යථාර්ථයේ කටුක බවින් මිදෙන්නට මිනිසුන් සිහින දකින බවයි. නමුත් ෆ්‍රෙයිඩ් කියන්නේ මෙහි ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්තයි. ඔහුට අනුව සිහින දකින්නෙකුට සිහිනයක් දරාගත නොහැකි නම් ඔහු එහි කටුක බවින් මිදෙන්නට යථාර්ථයට ඇහැරෙන බවයි. උදාහරණයක් ලෙස සමකාලීන ධනවාදය නම් සිහිනය දරාගත නොහැකි සිංහලයා යථාර්ථය ලෙසින් අවධි වී ඇත්තේ සිංහල ජාතිවාදයට ය.
එනම්
සිහිනය = ධනවාදය
යථාර්ථය = ජාතිවාදය

  යථාර්තය ඇත්තේ සිහිනය දරාගත නොහැක්කවුන් සඳහාය

  මෑත යුගයේ දී මනෝ විශ්ලේෂනය මිය ගිය බව නිතරම අසන්නට ලැබුණු කරුණකි. බුද්ධි විද්‍යාවේ සිදුවන නව ප්‍රගමනයන් මෙය සැබවින්ම පැහැදිලි කරයි. එනම්, ආගමික පාපොච්චාරණය කරන්නවුන්, පුර්ව විඥාන ප්‍රගති විරෝධකයින්ගේ ගොනුවට අයත්වන ස්වප්න කියවන්නන් විසින් සැඟවුනු අර්ථයන් ගවේශනය කිරීමයි. ටොඩ් ඩෆ්රෙස්නේ පවසන ආකාරයට මානව සංකල්ප පිළිබඳ ඉතිහාසයේ අන් කිසිවකු මාක්ස් හැරල තම මූලධර්ම සියල්ල ම පිළිබඳ මීටත් වඩා සාවද්‍ය වී නොමැත. “ the black book of communication” නම් කෘතියට පසුව එළි දැක්වුන ඊට අනුගාමී “ the black book of psychoanalysis” යන කෘතියෙහි ෆ්‍රොයිඩ් සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයින්ගේ සියලුම න්‍යායාත්මක අතපසුවීම් සහ දෘෂ්ටාන්තයන් පෙළ ගස්වා පෙන්වයි. මේ අයුරින්, මාක්ස්වාදය සහ මනෝවිශ්ලේෂනය අතර ඇති ගැඹුරු ඒකමතිකත්වය (profound solidarity) සියල්ලන්ගේම දැන ගැනීම පිණිස එළිදක්වා ඇත.

ශතවර්ෂයකට පෙර, ෆ්‍රොයිඩ් මනෝවිෂ්ලේශනය ඔහු විස්තර කරන නාසිස්ම රෝග තුනෙන් එකක් ලෙස පැවසීය. පළමුව, විශ්වය තුළ මිනිසාට හිමි කේන්ද්‍රීය ස්ථානය අහිමි කරමින් කොපර්නිකස් පෘථිවිය සුර්යයා වටා පරිභ්‍රමණය වන බව පැවසීය. ඉන්පසු, සියලුම ජීවින් අතර මිනිසාට හිමිව තිබූ වරප්‍රසාදී ස්ථානය අහිමි කරමින් ඩාර්වින් මිනිසා පරිනාමයේ තවත් එක් නිශ්පාදනයක් පමණක් බව ඔප්පු කළේය. අවසානයේ, ෆ්‍රොයිඩ් මානසික ක්‍රියාවලිය තුළ ඇති අවිඥානයේ අතිප්‍රමුඛ භූමිකාව පැහැදිලි කිරීමෙන් අහම (ego) තම ශරීරය තුළදීම වුව පාලකයා නොවන බව පෙන්වා දුන්නේය. නිදහස සහ ස්වාධිපත්‍ය පිළිබඳ කෙනෙකුගේ වැටහීම හුදෙක් එය භුක්ති විඳින්නාගේ මිත්‍යාමතයක් යැයි කියවෙන සහ මනස, හුදෙක් දත්ත සකස් කිරීමේ යන්ත්‍රයකට සීමා වන වර්තමානයේ නව විද්‍යාත්මක සොයා ගැනීම් තවදුරටත් අවඥාවට කරුණකි. මීට සාපේක්‍ෂව, මනෝ විශ්ලේෂණය පිළිබඳ අවසන් නිගමනය වඩාත් ගතානුගතික ලෙස පෙනේ.

මනෝවිශ්ලේෂනය යනු යල්පැන ගිය සංකල්පයක් ද? නිසැකයෙන්ම එය යල් පැන ගොසිනි. ඒ අනුව, මිනිස් සිතෙහි ප්‍රජානනය පිළිබඳ හා ස්නායු ජීවවිද්‍යාත්මක ආදෘශ්‍යය, ෆ්‍රොයිඩියානු ආදෘශ්‍යය අවලංගු කරයි. එනම්, මනෝ චිකිත්සක සායන තුල දී ඖෂධ පිරියම් සහ චර්යා චිකිත්සාවන් මගින් මනෝ විශ්ලේෂන චිකිත්සාවන් විස්ථාපනය කරනා අතර සමාජධර්මය පිළිබඳ සංකල්පයන්, වර්තමාන සුඛපරමවාදය හමුවේ පුද්ගලයාගේ ලිංගික පෙළඹීම් සැහීමට පත් නොවන සමාජයක් තුළ වඩාත් යල් පැනගිය ප්‍රත්‍යයක් බවට පත් වේ. නමුත් අවසන් නිගමනය සඳහා ඉක්මන් නොවීම වඩාත් සුදුසුය. ඇතැම් විට මේ සියල්ලම වෙනුවට මනෝවිශ්ලේෂනයේ යුගය උදාවූවා පමණක් යැයි උදක් කියා සිටීමට වුව අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත.

වර්තමාන ගතානුගතික සංස්කෘතික විචාරයේ එක් ස්ථායි තේමාවක් වනුයේ, මෙම නිර්බාධ යුගයේ ළමයින් සඳහා ස්ථිර සීමාවන් හා බාධක නොමැති වීමයි. මෙය ඔවුන්ව එක් ප්‍රකර්ෂයක සිට අනෙකට පොළඹවමින් අපේක්ෂාභංග (frustrate) කරයි. සංකේතීය අධිකාරයක් මගින් පැන වූ ස්ථාවර සීමාවකින් පමණක් ඔවුන්ගේ ස්ථායීතාව හා තහනමේ සීමාව ඉක්මවා යෑමේ තෘප්තිය තහවුරු කළ හැකිය. වැඩි දුරටත්, අවිඥානය තුළ නිශේධනය ක්‍රියාකරන බව දැක්විය හැක. නොදන්නා ගැහැණියක් පිළිබඳ නැවත නැවත පෙනෙන සිහිනයක් ගැන තම රෝගියෙකු කල ප්‍රකාශයක් මෙහි දී ෆ්‍රොයිඩ් සඳහන් කරයි. ‛මගේ සිහිනයේ සිටින ගැහැනිය කවුරු වුනත්, මම දන්නව ඒ මගේ මව නොවන බව’. මෙම ප්‍රකාශය ඒ ඔහුගේ මව ම බව සනාත කර ගැනීමට ෆ්‍රොයිඩ් හට පැහැදිලි සාක්ෂියක් විය. එම රෝගියා වර්තමානයේ සිටියා නම් ඒ සිහිනය පිළිබඳව මෙසේ කියනු ඇත: ‛මගේ සිහිනයේ සිටින ගැහැනිය කවුරුන් වුවත්, මට සහතිකයි ඇයට මගේ මව සමඟ කුමක් හෝ ගනුදෙනුවන් ඇති බව’.

සාම්ප්‍රදායිකව ගත් කල මනෝවිශ්ලේෂනයේදී බලාපොරොත්තුවන කාර්යය නම් රෝගියාගේ සාමාන්‍ය ලිංගික තෘප්තිය මැඩ පවත්වන බාධක ජයගැනීමට ඔහුට/ඇයට අවශ්‍ය මානසික ශක්තිය/හැකියාව ලබා දීමය. වර්තමානයේ, ‛විනෝදයේ’ (enjoyment= විහරණය) නිරෝධාඥාවට (injunction) යටත්ව, සැවොම සෑම අතකින්ම විවර්ෂනය වී ඇති හෙයින්, ඇතැම් විට මනෝවිශ්ලේෂනය දෙස ද වෙනස්ම කෝණයකින් බැලීම සුදුසු වේ. එනම්, එය යමෙකුට විහරනය නොකිරීමට ඉඩ දෙන, නැතිනම් විහරණය කිරීමට ඉඩ නොදෙන භාෂිතයක් නොව, යමෙකුට විහරණය කිරීමට ඇති බැලපෑම ලිහිල් කරන උපකාරයක් ලෙසිනි. මනෝවිශ්ලේෂන අර්ථකථන භුමිකාවේ සිදු වූ මෙම විරෝධාභාසී වෙනස්කම සිහිනයේ දී තරම් වෙනත් කිසිම ස්ථානයක දී පැහැදිලි නොවේ. සිහිනය පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික ෆ්‍රොයිඩියානු න්‍යාය පෙන්වා දෙනුයේ, සිහිනය යනු ස්වභාවික ලිංගිකත්වයේ එක් රීතියක් ලෙස පවතින අවිඥානික ආශාවේ මනෝවිඥානික අවබෝධයක් ලෙසයි. ‘ The Interpretation of Dreams නැමති කෘතියේ ආරම්භයේ දී ෆ්‍රොයිඩ් ඔහු දුටු ‛ඉර්මාගේ එන්නත’ පිළිබඳ සිහිනය ගැන විස්තරාත්මක අර්ථකතනයක් දක්වයි. පුදුමයට මෙන්, මෙම අර්ථකතනය පැරණි සෝවියට් විහිළු කතාව ක් සිහිගන්වන්නකි. එය මෙසේය. ‛ජාතික ලොතරුයියෙන් රබිනෝවිච්ට අළුත් මෝටර්රථයක් දිනුම් ඇදුනද?’ ‛ඔහුට දිනුමක් ඇදුනනම් තමා නමුත් ඒ බයිසිකලයක්, මෝටර්රථයක් නෙමේ, ඒක අළුත්ද පරණ ද කියන්න බෑ වගේම ඔහු එය දිනුවා කියන්නත් බෑ, මොකද ඒක ඔහුගෙන් සොරාගත් බයිසිකලයරෑ. ඉදින්, සිහිනය යනු සිහින දකින්නාගේ අවිඥානික ලිංගික ආශාව විද්‍යාමාන වීමක් ද? සිද්ධාන්තයට අනුව නම් මෙය සත්‍යයකි. නමුත් සිහිනය පිළිබඳ තම මතවාදය ඉදිරිපත් කිරීමට උදාහරණයක් ලෙස ෆ්‍රොයිඩ් භාවිතා කරන සිහිනය තුල ඔහුගේ ආශාව මෛථුන හෝ අවිඥානික නොවන අතරම, තවදුරටත් එය ඔහුගේ සිහිනයක් ලෙස ද හැඳින්විය නොහැක. සිහිනය ආරම්භවන්නේ ෆ්‍රොයිඩ් සහ ඔහුගේ රෝගියා ‛ඉර්මා’ අතර ඇතිවන, එන්නතෙන් හටගත් ආසාදනයක් හේතුවෙන් ඇයට දුන් ප්‍රතිකාරය අසාර්ථකවීම පිළිබඳව ඇති වූ සංවාදයකිනි. සංවාදය අතරතුර ෆ්‍රොයිඩ් ඇගේ මුඛය ගැඹුරටම පරීක්‍ෂා කරයි. ඔහුට පිළිකුල් සහගත කොරපොතු සහ නාසික අස්ථි වැනි කැරලි ගැසුනු සැකිලි දක්නට ලැබුණි. මෙහි දී, හදිසියේම සංත්‍රාසය ප්‍රහසනයකට වෙනස්වුනි. ෆ්‍රොයිඩ්ගේ මිත්‍ර වෛද්‍යවරු තිදෙනාගෙන් අයෙකු වන ඔටෝ (Otto) නැමති වෛද්‍යවරයා ඉර්මාගේ ආසාදනයට හේතු වූ හාස්‍යජනක ව්‍යාජ වෘත්තීමය ප්‍රභාෂව විස්තර කිරීමට ඉදිරිපත් වෙයි. ඉර්මාට ලබා දුන් එන්නත පිළිබඳ කවුරුන් හෝ දෝෂාරෝපණයට ලක් විට යුතු නම්, ඒ ඔටෝ නම් වෛද්‍යවරයාම විය. මක් නිසා ද යත්, එම එන්නත ලබා දුන්නේ ඔහු බැවිනි. මෙහි දී සිහිනය දෝෂාරෝපණය එල්ල කිරීමේ එක් පියවරක් ලෙස දැක්විය හැක. ‛එතරම්ම නොසැලකිල්ලෙන් එන්නත් ලබා නොදිය යුතුයි, එන්නත් නළය අපවිත්‍රව තිබුණා විය හැකිය’ යයි වෛද්‍යවරු අවසන් නිගමනයට එළඹේ. ඉඳින් සිහිනයෙන් පැහැදිලි වන නෛසර්ගික අදහස අවිඥානික, මෛථුන සංකල්පනාවක් නොව, ඉර්මාගේ අසාර්ථක ප්‍රතිකාරයේ වගකීමෙන් නිදොස්වීමට ඇති ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සචේතනික ප්‍රර්ථනයයි. සිහිනයෙන් ප්‍රකාශවන්නේ අවිඥානික ලිංගික ආශාවන්ය යන මතවාදය හා මෙම නිදසුන කෙතරම් දුරට ගැලපෙන්නේද?

මෙහිදී තීරණාත්මක ශෝධනයක් අවශ්‍යව ඇත. සිහිනය ඇති කරන අවිඥානික ආශාව, එහි සවිස්තරාත්මක අන්තර්ගතය බවට පරිවර්තනය වන හුදු නෛසර්ගික සිතුවිල්ලම නොව, සිහින ක්‍රියාදාමය තුලටම කිදාබැස ඇති වෙනත් අවිඥානික ප්‍රාර්ථනයකි. මෙහි දී සිහිනයෙහි සවිස්තරාත්මක ආකෘතිය තුළ නෛසර්ගික සිතුවිල්ල විකෘත වීමට ඉඩ ඇත. සිහින ක්‍රියාවලියේ විරුද්ධාභාසය රැදෙනුයේ මෙම කරුන මතය. කෙනෙකු තමාට බාදා කරන, ඉවත් කර ගැනීමට අවශ්‍ය සිතුවිල්ල, තම සිහිනයේ සියුම් පදනම ලෙස පරිවර්තනය කර සිහිනය තුළ මුළුමනින්ම සවිඥානිකව රූපාක්ෂරණය (hieroglyph) කරයි. කෙසේ නමුත්, මෙම රූපණය හරහා වෙනත් මුලික ආශාවක් සිහිනය තුළ නිරූපනය විය හැක. එය මෛථුන, අවිඥානික ආශාවයි. ඉඳින්, ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සිහිනයේ අවසාන අර්ථය කුමක් ද? ඔහුගේ පැහැදිලි කිරීම තුළ ෆ්‍රොයිඩ් තම සිහින සිතුවිල්ල (dream-thought) එනම් ඉර්මාට දුන් අසාර්ථක ප්‍රතිකාරයේ නිවරදිකරුවීමට ඇති ඔහුගේ අවිචක්ෂන ප්‍රාර්ථනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. කෙසේ නමුත්, ඔහුගේ සවිස්තරාත්මක අර්ථදැක්වීම තුළ ගැඹුරු පෙළඹවීම් ගැන ඉඟියන් දක්නට ලැබේ. ඉර්මා හා ඈඳුනු සිහිනය ෆ්‍රොයිඩ් හට තවත් ගැහැණුන් කිහිපදෙනෙක් පිළිබඳව මතක් කර දෙයි. වාචික පරීක්‍ෂණය, ඔහුගේ වෙනත් රෝගියෙකු වූ, මුඛය තුළ බලන තෙක් සුන්දර තාරුණ්‍යයේ පිළිබිඹුවක් වන් වූල තරුණ ගුරුවරියක මතකයට නැංවිය. ජනේලය අසල ඉර්මාගේ රුව ඔහුට ඉර්මාගේ ලෙන්ගතු යෙහෙලියක සිහි කැඳවීය. වරක් ඉර්මාගේ රුව ගැන ද සුන්දර අදහසක් දැරූ ෆ්‍රොයිඩ්ට, ඇගේ යෙහෙලිය ද හුදු මායාවක් බව සිතීමට සෑහෙන තරම් හේතු සාදක විය. කොරපොතු සහ නාසික අස්ථි, වරක් නාසය ඉදිමීම වැලැක්වීමට ඔහු කොකේන් භාවිතා කල බව ද එය ආදර්ශයට ගත් ඔහුගේ එක් කාන්තා රෝගියෙක් නාසික ශ්ලේෂ්මල පටල දියවීමේ තත්වයට ගොදුරු වූ බව ද ෆ්‍රොයිඩ්ට මතක් විය. එක් වෛද්‍යවරයෙකු හා ඔහු අතර වූ සාකච්ඡාවක්, බරපතල විෂවීමකින් පසුව මියගිය ඔහුගේ කාන්තා රෝගියෙක් සිහි ගැන්වීය. එම රෝගියාට තිබුනේ ද ෆ්‍රොයිඩ්ගේ වැඩිමහල් දියණියගේ මැතිල්ඩා යන නම මය. මෙහි දී ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සිහිනයේ අවිඥානික ආශාව නම් සිහිනය තුළ ඉර්මා විසින් මුර්තිමත් කරන සෑම ගැහැණියක්ම යටත් කරගෙන සිටින ‛ප්‍රාථමික පියා’ වීමේ ප්‍රාර්ථනයයි.

කෙසේ නමුත් මෙම සිහිනය පිළිබිඹු කරනුයේ කාගේ ආශාවක්ද? යන ප්‍රෙහේලිකාව ඇති කරයි. මෑත කාලයේ දී සිදු කෙරුණු අර්ථදැක්වීම්, ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සිහිනය පිටුපස ඇති සැබෑ පෙලඹවීම නම් ඔහුගේ මිතුරා සහ සහකාරයා වන ෆ්ලීස් නැමැත්තා වරදින් නිදහස් කිරීමට ඇති ෆ්‍රොයිඩ්ගේ ආශාව බව පැහැදිලිවම ස්ථාපිත කරයි. ඉර්මාගේ නාසයේ සැත්කම අසම්පූර්ණව සිදු කරන ලද්දේ ෆ්ලීිස් විසිනි.

ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සිහිනයේ ආශාව තමාවම නිදොස් කිරීමයි. ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනය ප්‍රතිකාරයේ අසාර්ථකත්වයට තම යහළුවා වන ෆ්ලීස් වගනොකිවයුතු බව පෙන්වීම බැව් සිහිනය මනාව පෙන්නුම් කරයි. එනම් සිහිනය ෆ්‍රොයිඩ්ගේ ආශාව ප්‍රකාශ කරයි. නමුත්, ඔහුගේ ආශාව ඒ වන විටත් ෆ්ලීස් නැමැති අනෙකාගේ ද ආශාවයි.

ඇයි අප සිහින දකින්නේ? ෆ්‍රොයිඩ්ගේ පිළිතුර ප්‍රමානය ඉක්මවා සරලය. එනම්, සිහිනයෙහි පරම කාර්යය වනුයේ සිහින දකින්නාට නින්ද තුළ රැඳී සිටීමේ හැකියාව ලබා දීමය. සාමාන්‍යයෙන් මෙය අර්ථ දක්වනුයේ, බාහිර බාධාවන්: උදාහරණයක් ලෙස විවිධ ශබ්ධ, අවදීවීමට තර්ජනය කරන අවස්ථාවන්හි දී, දකිමින් සිටින කුමන වර්ගයේ හෝ සිහිනයක් ඉවසා සිටීමක් ලෙසය. එවැනි අවස්ථාවන්හි දී නිදා සිටින්නා නිතැතින්ම බාහිර උත්තේජකය ඇතුලත් වන කුමන හෝ සිද්ධියක් මවා ගැනීමට පටන් ගනී. එසේ කිරීමෙන් තවත් මඳ වේලාවක් ඔහුට/ ඇයට අවදි නොවී නින්දේ සිටීමට හැකියාව ලැබේ. බාහිර උත්තේජකය වඩාත් ශක්තිමත්වීමේ දී, අවසානයේ නින්දේ සිටින්නා අවදි වේ.

මෙය ඒ තරමටම සරල කාරණයක්ද? “ The Interpretation of Dreams” යන කෘතියේ තවත් ප්‍රසිද්ධ උදාහරණයක් දක්වයි. එනම්, මෑත කාලයකදී තම පුතා මියගිය කලකිරුණ පියෙක් නින්දේදී, තම පුතා ‛තාත්තට මාව ගිනිගන්නව පේන්නේ නැද්ද?’ යයි බියජනක ලෙස කොඳුරමින් ගිනිජාලාවක් මැද තම ඇඳ අසල සිටිනු සිහිනයෙන් දැකීමය. ඒ සැනින්ම පියා අවදිවනුයේ තම ඇඳ අසල පෙරළුන ඉටිපන්දමකින් ඇවිළුන ගින්නකින් තම මියගිය පුතුගේ මිනී ඇඳුම ගිනිගනිමින් තිබෙනු දැකීමටය. ඔහුට නින්දේදී දුමෙහි සුවඳ දැනී තිබුණි. ඒ හා ඈඳා තම පුතුගේ ගිනිගන්නා රුවක් සිහිනයෙන් දකිනුයේ ඔහු තම නින්ද මදක් දිග්ගස්සා ගැනීමටය. මෙහිදී ඔහු අවදි වනුයේ සිහින-සෙනාරිය (දර්ශනය) තුළ පැවතීමට නොහැකි වන තරමටම බාහිර උත්තේජකය ශක්තිමත් වූ නිසා ද? නැතිනම්, ඒ නින්ද දිගුකර ගැනීම සඳහා සිහිනය තුළ පියා විසින් ගොඩනගා ගන්නා ප්‍රතිවෘත්තය (obverse) යථාර්ථය ද ඉක්මවා ගිය ඉවසිය නොහැකි අසහනකාරී තත්වයකට එළඹෙන නිසා ද? එසේ නම් ඔහු අවදිවනුයේ වඩාත් භයානක සිහිනයෙන් මිදී අවදානම් අඩු යථාර්තයට පලා ඒමටය.

සිහින දෙක තුළම, ඉර්මාගේ උගුර සහ ගිනිගන්නා පුතුගේ රුව ලෙස අප්‍රසන්න, කඨෝර දර්ශනයක් විය. නමුත්, දෙවන සිහිනයේ එම දර්ශනය සිහින දකින්නා අවදි කරන අතර, පළමු සිහිනයේදී සංත්‍රාසය වෛද්‍යවරුන්ගේ පැමිණීමට ඉඩ සලසයි. මෙම සමාන බව ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සිහිනය පිළිබඳ න්‍යාය තේරුම්ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රධානම සාධකය සපයයි. දෙවන සිහිනයේ පියාගේ අවදිවීමෙන් කෙරෙන කාර්යයම පළමු සිහිනයේ විලාසය හදිසියේ වෙනස්වීම තුළින් සිදු කෙරේ. එනම් පොදු යථාර්තය විසින් සැබෑ ක්ෂිතිමය අසහනය මග හැරීමට හැකියාව ලබා දෙන බවය.

නාසි තේමාව (Deutschi and Erachie) සැබවින්ම අර්ථ දැක්වනුයේ එහි විරුද්ධාර්ථය බව ඇඩොනෝ (Adorno) පැවසීය: ‛මෙම ආමන්ත්‍රණයට ඔබ ප්‍රතිචාර දැක්වුවොත් ඔබට දිගටම නිදාගැනීමටත් සමාජ පසමිතුරුතාවය පිළිබඳ සත්‍යය මඟහැරීම පිළිබඳව සිහින දැකීමටත් හැකිවනු ඇත.’ ප්‍රිමෝ ලෙවීගේ Reveille නමි කවි පන්තියේ පළමු පද්‍යයේ වදකගාර කඳවුරකින් ගැලවුන අයෙක් කඳවුරේ සිටි කාලයේ තම නිවසට යෑමත්, කෑම ගැනීමත්, ඔහුගේ නැදෑයින්ට තම කතාව කීමත් සිහිනෙන් දකිමින් සිටියදී පෝලන්ත මුරකරුගේ ‛අවදිවනු’ (Wstawac) යන විධානයෙන් ඇහැරුණ ආකාරයත් මෙනෙහි කරයි. දෙවන පද්‍යයේ දී ඔහු යුද්ධයෙන් පසු සැබවින්ම තම නිවසට පැමිණ, ආහාර ගෙන, නැදෑයින්ට තම කතාව කියන විට, පෙර විධානයම ඔහුට නැවත ඇසෙන ආකාරය හදිසියේම මවා ගනී. මුල් පද්‍යයේ සිට දෙවන පද්‍යයට පැමිණෙන විට සිහිනයත් යථාර්ථයත් අතර ඇති සම්බන්ධයේ ප්‍රතිවර්තනය ඉතා වැදගත්ය. අවස්ථා දෙකෙහිම අන්තර්ගතය එක සමාන වේ. ‛අවදිවනු’ යන නියෝගය මඟින් අවස්ථා දෙකෙහිම වූ ප්‍රසන්න ගෘහස්ථ දර්ශනය අතරමඟදී නවතා ඇත, නමුත් පළමු අවස්ථාවේ අවදිවීමට කරන අණ කිරීමෙන් කෲර ලෙස සිහිනයට බාධා කර ඇති අතර දෙවන අවස්ථාවේ සිතෙහි මවාගත් නියෝගය මගින් යථාර්තයට බාධා වී ඇත ෆ්‍රොයිඩ් ගේ “ The Interpretation of Dreams”යන කෘතියෙන් උපුටා ගත් දෙවන උදාහරණය සමුල ඝාතනයන්ගෙන් දිවි ගලවාගත් එහෙත් තම පුතුව ආදාහනයෙන් බේරා ගැනීමට නොහැකිවූ පියෙකුට අදාල වුවක් යැයි සිතුවොත්: ඔහු තුළ වඩා හොල්මන් කරනුයේ ඔහු විසින්ම ඔහුට පවරා ගන්නා දෝශාරෝපණය බැව් පැහැදිලි වේ.

අප එදිනෙදා අත්දකින යථාර්තය තව තවත් අසත්‍යයෙන් සෑදුන සත්‍යයක් ලෙස පිළිබිඹු කරන සමාජයක් තුළ ෆ්‍රොයිඩ්ගේ අන්තර්දෘෂ්ඨින් ඒවායේ සැබෑ අගය පෙන්වා දෙයි. අප සමහරෙක් ඇබ්බැහි වී ක්‍රීඩා කරන අන්තර් ක්‍රියාකාරීත්වයකින් යුතු පරිගණක ක්‍රීඩා සලකා බැලූ විට, එම ක්‍රීඩා ස්නායු දුර්වලතා ඇති අයට වුව, තිරයේ සිටින හැඩිදැඩි ආක්‍රමණිකයා හා ඒකාත්මික වී අනෙක් අයට පහර දීමටත් ප්‍රචණ්ඩකාරී ලෙස ගැහැණුන් විහරනය කිරීමටත් හැකියාව ලබා දෙන බව පෙනී යයි. එකී දුර්වලයින් සයිබර් අවකාශයට මුවා වී ඔවුන්ගේ උදාසීන සහ බලහීන යථාර්තයෙන් මිදීමට යත්න දරන බව පැවසීම ඉතා පහසු කාර්යයකි. නමුත්, මෙම ක්‍රීඩා ඊට වඩා කාර්ය සාදක විය හැකිය. එය ආචාරවත් සමාජ සංරෝධනය හේතුවෙන් සැබෑ ජීවිතයේ දී මට රඟපෑමට නොහැකි, මා තුළ සැඟව සිටින මුරණ්ඩු හිතුවක්කාරයා මෙම ක්‍රීඩාවල යෙදීමෙන් පිළිබිඹු කිරීමට යත්න දැරීමක් වේ නම්? එවිට මා තුළ සිටින අතථ්‍ය පුද්ගලයා යථාර්තය ඉක්මවා යථාභූත නොවන්නේ ද? එය එසේ වන්නේ, සැබෑ ලෝකය තුළ මට කිසිදා කළ නොහැකි දේ හුදෙක් ක්‍රීඩාවක් පමණක් වූ මේ තුළ නිදහසේ මට කළ හැකි බව මා හරියාකාරවම දන්නා නිසා නොවේ ද? මෙය සියුම්ව ගත් කළ, ලැකාන් පවසන ආකාරයට, යථාර්තයට ඇත්තේ කල්පිතයකට තිබෙන්නා හා සමාන වූ ව්‍යුහයකි: එනම්, සිහින දැකීම හෝ දවල් සිහින දැකීම යන මවා පෑම තුළ නිරූපනය වන අවරෝධනය තුළම සමාජ යථාර්තය සොයා ගත හැකි බවය. “ The Interpretation of Dreams”යන කෘතියේ පරම ආදර්ශය මේ තුළ ගැබ්ව ඇත: යථාර්තය ඇත්තේ සිහිනය දරාගත (sustain) නොහැක්කවුන් සඳහාය.

ස්ලෙවොයි ජිජැක්ගේ Freud Alive! නම් ලිපියේ පරිවර්තනයයි.

මහේෂ් හපුගොඩ

 

පඩි ලබන බුර්ෂුවා පන්තියේ විප්ලවය -ස්ලේවෝයි ජිජැක්

 

 

ඇමරිකාවේ ධනවත්ම මිනිසා බිල් ගේට්ස් වුයේ කෙසේ ද? ඔහු ධනවත්වීම සහ මයික්‍රෝසොෆ්ට් ආයතනය තත්වයෙන් උසස් මෘදුකාංග එහි තරඟකරුවන්ට සාපේක්ෂව අඩු මිලට සැපයීම හෝ එහි සේවකයින් සාර්ථකව සුරාකෑම අතර සම්බන්දයක් නොමැත. (මයික්‍රෝසෝෆට් ආයතනය එහි බුද්ධිමය සේවකයින්ට සාපේක්‍ෂ ඉහල වැටුපක් ගෙවයි). මිලියන ගණන් ජනයා අදටත් මයික්‍රෝසොෆ්ට් මෘදුකාංග මිල දී ගනුයේ, එම ආයතනය තම මෘදුකාංග මත අන්තර්ජාතික ප්‍රමිතියක්, මාක්ස් සඳහන් කරන පරිදි ‛සාමාන්‍ය බුද්ධියේ’ (ඔහු එය අර්ථ දක්වනුයේ විද්‍යාවේ සිට සාමාන්‍ය දැනීම දක්වා වූ සාමුහික දැනුම එහි සියලු රූපයන්ගේ එකතුවක් ලෙසය) එක් ප්‍රතිමුර්තියක් ලෙස සමස්ථ ක්ෂේත්‍රයම ඒකාධිකාරයකට නතු කරමින් ආරෝපණය කරනා බැවිනි. ගේට්ස් සාමාන්‍ය බුද්ධියේ කොටසක් ප්‍රබල ලෙස පෞද්ගලිකරණය කිරීමෙන් හා එහි බදු මිල අනුයෝජනය (appropriate) කිරීමෙන් ධනවත් විය.

සාමාන්‍ය බුද්ධිය පෞද්ගලිකරණය කිරීමේ හැකියාව මාක්ස් ඔහුගේ ධනවාදය පිළිබඳ ලියවිලි තුල කිසිසේත් කල්පනා නොකල පැතිකඩකි. (ඒ ඔහු විශාල ලෙස එහි සමාජ මිනුම නොසලකා හැරි බැවිනි). නමුත් මෙය වර්තමාන බුද්ධිමය දේපල පිළිබඳ අරගලයෙහි කේන්ද්‍රීය ලක්ෂයේ පිහිටයි. සාමුහික දැනුම සහ සමාජ සහයෝගීතාව මත පදනම් වූ සාමාන්‍ය බුද්ධියේ භූමිකාව, පශ්චාත් කාර්මික ධනවාදය තුල වර්ධනය වන්නා සේ, එහි නිෂ්පාදනය මත කම්කරුවා වැය කළ ශ්‍රමයේ ප්‍රමාණාත්මක අගය තුලින් ධනය රැස්වේ. එහි ප්‍රතිඵලය මාක්ස් අපේක්ෂා කළ ලෙස ධනවාදයේ ස්වයං-නිරුද්ධියක් නොව, දැනුම පෞද්ගලීකරණය කිරීම තුලින් අත් කර ගත් බද්දක් ලෙස ශ්‍රම සුරා කෑමෙන් උත්පාදනය වූ ලාභයේ ක්‍රමික පරිණාමයයි.

ස්වාභාවික සම්පත් සම්බන්ධයෙන් ද ඇත්තේ ඊට සමගාමී සත්‍යයකි. එනම්, ලෝකයේ ප්‍රධානතම බදු මුලාශ්‍ර සුරා කෑමයි. කවුරත් මේ බදු මුදල් ලබන්නේ ද පිළිබඳව චිරස්ථායි ගැටළුවක් පවතී. ඒ තුන්වන ලෝකයේ පුරවැසියන් ද? නැතිනම් බටහිර සංයුක්ත මණ්ඩලයක් ද? මාක්ස් ශ්‍රමය (එහි භාවිතය අතිරික්ත අගයක් නිපදවීම) සහ වෙනත් වෙළඳ භාණ්ඩ අතර වෙනස විස්තර කිරීමේ දී තෙල් සාමාන්‍ය වෙළඳ භාණ්ඩයකට උදාහරණයක් ලෙස ගැනීම විවේචනාත්මකය. තෙල් මිලෙහි උච්චාවචනය හා නිෂ්පාදන මිලෙහි උච්චාවචනය හෝ සුරාකෑ ශ්‍රමයේ වටිනාකම සම්බන්ධ කිරීමට දරණ කුමන හෝ උත්සාහයක් අද වන විට නිරර්ථකය. තෙල් සඳහා අප ගෙවන මිලෙහි ප්‍රමාණාත්මක වටිනාකම හා ගත් කල නිෂ්පාදන වියදම නොගිනිය යුතු තරම්ය. එය සම්පත්දායකයන් සීමාසහිත සැපයුම පිළිබඳව ස්තුතිවන්ත වන තරම් අගයකි.

සාමුහික දැනුමෙහි ඝාතීය වර්ධන (exponential growth) බලපෑම ඇති කළ නිෂ්පාදිත වර්ධනයේ ප්‍රතිඵලය විරැකියාවේ භූමිකාව වෙනස් කරයි. එය විරැකියාව බිහි කරන, සේවකයින් තව තවත් ව්‍යර්ථභාවයට (useless) පමුණුවන, ඉතා සුළු මිනිස් ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය, ශාපයක් පමණක් වූ ධනවාදයේ සුඛිත සාර්ථකත්වයයි. වෙනත් ආකාරයකින් සරලව ගත් කල, එය දීර්ඝකාලීන රැකියාවක් තුල

සුරාකෑමට ලක්වීමට ඇති හැකියාව, වර්තමානයේ වරප්‍රසාදයක් ලෙස අත්දකිනු ලැබීමකි. ෆ්‍රෙඩ්‍රික් ජෙම්සන් පවසන ආකාරයට, ලෝක වෙළඳපොල යනු, වරක් සැවොම ඵලදායී කම්කරුවකුව සිටි, ශ්‍රමය තම පද්ධතියට පිටින් සැමවිටම තමාටම මිලක් නියම කර ගන්නට යෙදුනු අවකාශයකි. ක්‍රියාත්මකව පවතින ධනවාදී ගෝලීයකරණ ක්‍රියාදාමය තුල, විරැකියාවේ වර්ගය මාක්ස්ගේ ‛සංචිත ශ්‍රම හමුදාව’ ට තවදුරටත් සීමා නොවේ. ජෙම්සන් දක්වන ආකාරයට ‛ඉතිහාසයෙන් හළ (dropped from history) ලොව වටා පවතින පළමු ලෝක ධනවාදයේ නවීකරණ ක්‍රියාදාමයන්ගෙන් (modernized projects) හිතාමතාම ඉවත් කරන ලද, බලාපොරොත්තු රහිත පර්යන්ත අවස්ථා (terminal cases) ලෙස සඳහන් කරනු ලබන විශාල ජනගහනයන්, එකී අසාර්ථක රාජ්‍යයන් (කොංගෝව, සෝමාලියාව) සාගත හෝ පාරිසරික විපත්වල ගොදුරු, ‛ජනවාර්ගික ආවේශය’ නැමති ව්‍යාජ, යල් පැන ගිය උගුලට හසු වී සිටින්නන්, ජනහිතකාමයේ හා රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන වල ගොදුරු, හෝ ත්‍රස්තවාදී අරගල වල ඉලක්ක ද එම ප්‍රභේදයටම ඇතුලත් වේ. රැකියා වියුක්ත වර්ගය, තාවකාලික රැකියා වියුක්ත, තවදුරටත් රැකියාවේ යෙදවීමට නොහැකි සහ ස්ථීර ලෙසම රැකියා විරහිත ප්‍රභේදයේ සිට ජනාවාස (ගුබ්බෑයම්) සහ මුඩුක්කුවාසීන් (මාක්ස් සෑමවිටම ‛ලුම්පන් නිර්ධනීන්’ ලෙස නිෂ්ප්‍රභ කරන ලද්දවූන්) සහ අවසාන ලෙස ගෝලීය ධනවාදී ක්‍රියාදාමයෙන් ඉවත් කරන ලද සමස්ථ ජනගහනය සහ රාජ්‍යයන් (පැරණි සිතියම් වල අඳුරු අවකාශ මෙන්) ලෙස විශාල ජන ගංගාවක් වටා ව්‍යාප්තව ඇත.

ධනවාදයේ මෙම නව මුහුණුවර විමුක්තිය සඳහා නව ශක්‍යතාවන් සපයන බව සමහරු පවසති. කෙසේ නමුත්, මෙය ධනවාදයේ හිස ගසා දැමූ කල සමාජවාදය බිහිවන බව කියූ මාක්ස් විප්ලවීයකරණය කරන හාර්ඩ් සහ නෙග්‍රි (Hard and Negri) ගේ ‘Multitude’ නම් නිබන්ධනයේ මූලික තීසිසයයි. ඔවුන්ගේ විග්‍රහයට අනුව මාක්ස්ට ඓතිහාසික සීමාකම් විය: ඔහු කේන්ද්‍රීයකරණ, ස්වයංක්‍රීය, සහ ධූරාවලි ක්‍රමිකව ගොඩනැංවූ කාර්මික ශ්‍රමය යන න්‍යායන්ට අනුව සිතුවේ ය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔහු ‛සාමාන්‍ය බුද්ධිය’(සාමුහික බුද්ධිය) යනු ‛මධ්‍යම සැලසුම්කරණ ඒජන්සියක්’ ලෙස තවදුරටත් අවබෝධ කර ගත්තේය. වර්තමානයේ ‛අද්‍රව්‍ය ශ්‍රමයේ’ පිබිදීමත් සමඟ පෙරලිකාර ප්‍රත්‍යාවර්තනය ‛වාස්තවික ශක්‍යතාවක්’ බවට පත්ව ඇත. මෙම අද්‍රව්‍ය ශ්‍රමය ධ්‍රුව දෙකක් අතර විස්තාපනය වේ. එනම් බුද්ධිමය ශ්‍රමයේ සිට (අදහස්, ලේඛන, පරිගණක වැඩසටහන් ආදියේ උත්පාදනය) ක්‍රියාකාරී ශ්‍රමය දක්වාය (වෛද්‍යවරු, ළදරුවන් බලාගන්නන්, ගුවන් සේවිකාවන්) මාක්ස් පැවසූ දහනම වන සියවසේ ධනවාදයේ දැවැන්ත කාර්මික නිෂ්පාදන අර්ථයෙන් ගතහොත් වර්තමානයේ අද්‍රව්‍ය ශ්‍රමයද හෙජමොනික යග එසේ හෙජමොනික වන්නේ සංඛ්‍යාත්මක නොව සංකේතීය ව්‍යුහාත්මක භූමිකාව නම් යතුර අතැති නිසාය. එයින් ඉස්මතු වනුයේ ‛පොදු’ නැමති සභාග දැනුමෙන්, නව සන්නිවේදන විධින්ගෙන් හා සහයෝගීතාවයෙන් අනුන පුළුල් නව රාජ්‍ය විෂයකි. අද්‍රව්‍ය උත්පාදනයේ නිෂ්පාදිතය යනු විෂයයක් නොව සමාජ සහ අන්තර්-පුද්ගල සම්බන්ධතාය. එනම්, අද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය යනු ජෛව-දේශපාලන, සමාජීය දිවියේ උත්පාදනයයි.

හාර්ඩ් සහ නෙග්‍රි මෙහි දී විස්තර කරනුයේ, වර්තමාන පශ්චාත් නූතන ධනවාදයේ විඥානවාදීන් ද්‍රව්‍යමය නිෂ්පාදනයේ සිට සංකේතාත්මක නිෂ්පාදනය දක්වා, කේන්ද්‍රීය ක්‍රමික න්‍යායේ සිට ස්වයං-සංවිධානාත්මක න්‍යාය සහ බහු කේන්ද්‍රීක සහ-සම්බන්ධතා දක්වා ඇති මාර්ගය වර්ණනා කරන බවය.

වෙනස නම් හාර්ඩ් සහ නෙග්‍රි මාක්ස්ට භක්තිවන්ත වීමය. ඔවුන් උත්සාහ කරනුයේ ඔහුගේ නිරවද්‍යභාවය සනාත කිරීමටය. එනම් සාමාන්‍ය බුද්ධියේ පිබිදීම ධනවාදය සමඟ දීර්ඝකාලීන එකඟතාවයක සිටිනා බවය. පශ්චාත් නුතන ධනවාදයේ විඥානවාදීන් දරනුයේ මීට එකහෙලාම ප්‍රතිවිරුද්ධ මතයකි. එහි දී ඔවුන් තර්ක කරනුයේ, මාක්ස්වාදී න්‍යාය රඳා පවතිනුයේ, කේන්ද්‍රීය රාජ්‍ය පාලනයේ ක්‍රමික න්‍යාය සංරෝධය තුල බවත්, එම නිසා තොරතුරු විප්ලවයේ සමාජ බලපෑම හා පොර බැඳීමට නොහැකි බවටත් ය. මෙම තර්කයට පිලිගත හැකි අනූභූතික හේතූන් ඇත. තොරතුරු විප්ලවය මගින් ශක්තිමත් කරනු ලබන නව සමාජ න්‍යායට සහාය දීමට තිබූ නොහැකියාව කොමියුනිස්ට් පක්ෂය ප්‍රබල ලෙස විනාශයට ඇද දැමීය. ඔවුන් විප්ලවය සියතට ගැනීමටත්, එය තවත් එක් මහා පරිමාණ කේන්ද්‍රීය රාජ්‍ය ක්‍රම සම්පාදන ව්‍යාපෘතියක් ලෙස හුවා දැක්වීමටත් උත්සාහ දැරීය. විරුද්ධාභාෂය නම්, හාර්ඩ් සහ නෙග්‍රී ඉදිරිපත් කරනු ලබන ධනවාදය ජය ගැනීමේ අනුපම අවස්ථාව, තොරතුරු විප්ලවයේ විඥානවාදීන් විසින් හුවා දක්වන නව ‛ඝට්ඨනරහිත’ (frictionless) ධනවාදයේ පිබිදීමයි.

හාර්ඩ්ට් සහ නෙග්‍රිගේ විෂ්ලේෂණයේ ද දුර්වලතා නැත්තේ නොවේ. ඒවා අප අභාවිත ලෙස සැලකූ නව උත්පාදන ආයතනයක් වන්නට තිබූ ධනවාදය කෙසේ නොනැසී පැවතුනාදැයි පෙන්වා නොදෙයි. අද වන විට, ධනවාදය කෙතරම් දුරට සාමාන්‍ය බුද්ධිය පෞද්ගලිකරණය කළා ද යන්න මෙන්ම, බුර්ෂුවා සේවකයින්ටත් වඩා සාමාන්‍ය සේවකයින් කෙතරම් දුරට තමා විසින්ම නිරර්ථකභාවයට පත්වෙමින් සිටින්නේ ද යන්න ඔවුන් ලඝු කොට සැලකූහ. (එනම් විශාල වශයෙන් තාවකාලික රැකියා වියුක්තභාවයට පත්වනවා පමණක් නොව ඔවුන් ව්‍යුහමය ලෙස සේවයේ යෙදවිය නොහැකි තත්වයට (unemployable) පත් වෙමින් පවතී.)

පැරණි ධනවාදය, පරමාදර්ශීය ලෙස තමා සංවිධානය කල සහ පවත්වාගෙන ගිය උත්පාදනයට මුදල් ආයෝජනය (තමාගේම හෝ ලබාගත්) කරනු ලබන ව්‍යවසායකයා හා සම්බන්ධ වුවා නම්, හෝ එහි ලාභය නෙලාගත්තේ නම්, අද වන විට නව පරමාදර්ශයක් බිහිවෙමින් ඇත. ආයතනයට හිමිකම් කියන ව්‍යවසායකයා තවදුරටත් වලංගු නොවන නමුත් එම හිස්තැන පිරවීමට ප්‍රවීණ කළමනාකාරවරයෙක් (ප්‍රධාන විධායකය මගින් මුලසුන දැරීමට සැලැස්වූ කළමනාකරණ මඩුල්ලක්) හෝ බැංකුවට අයත් ආයතනය පවත්වා ගෙන යන ආයෝජකයින් හෝ විසුරුවා හරින ලද ආයෝජකයින් කරලියට පැමිණෙනු ඇත. මෙම නව පරමාදර්ශී ධනවාදය තුළ අක්‍රීය යැයි නොසලකා හරින ලද පැරණි බුර්ෂුවා පන්තිය, පඩි ලබන කලමනාකාරීත්වය ලෙස නැවත කාර්යබද්ධ කර ඇත. නව බුර්ෂුවා පන්තියේ සාමාජිකයින් වේතන ලබයි. තව ද ඔවුන් ආයතනයේ කොටසකට ද හිමිකම් කියයි. ඔවුන්ගේ අර්ථලාභයෙන් කොටසක් ලෙස (ඔවුන්ගේ සාර්ථකත්වය’ සඳහා ‛ව්‍යාපාරය’) ව්‍යාපාර වස්තු උපයයි.

මෙම නව බුර්ෂුවා පන්තිය තවමත් අතිරික්ත අගය විසර්ජනය කරයි. නමුත් ‛අතිරික්ත වේතනය’ ලෙස හැඳින්වූ ව්‍යාකූල කරන ලද ආකෘතිය තුල ඔවුන් නිර්ධන පන්තික ‛අවම වේතනයට’ වඩා වැඩියෙන් ගෙවීමට ලක්විය. (සැමවිටම මිත්‍යා නිර්දේශයක් වු මෙයට ගෝලීය ආර්ථිකය තුල දැනට පවතින සත්‍ය සහ එකම ආදර්ශය වන්නේ චීනයේ සහ ඉන්දුනිසීයාවේ වැඩපල සේවකයින්ය). එමෙන්ම, සාමාන්‍ය නිර්ධන පාන්තිකයින්ගේ තත්වය නිශ්චය කරනා මිනුම ද මෙය වේ. එහෙයින්, තියුණු අවබෝධයක් තුල වුව ද බුර්ෂුවා පන්තිය වියැකීමට නැඹුරුවන අතර ධනවාදීන් පඩි ලබන සේවකයින් ලෙස හා තම හැකියාවෙන් ඉපයීමට අවස්ථාව ලත් කලමනාකරුවන් ලෙස නැවත කරලියට පැමිණේ. (ව්‍යාජ විද්‍යාත්මක පිබිදීමක් අත්‍යාවශ්‍ය වන්නේ එය විෂමතා සුජාත කරන බැවිනි). කළමනාකරුවන්ට සීමා නොවී ඉන් ඔබ්බට යමින් අතිරික්ත වේතනයක් උපයන සේවකයින්ගේ ප්‍රවර්ගය ප්‍රවීන පොදු සේවකයින්, වෛද්‍යවරුන්, නිතීඥවරුන්, මාධ්‍යවේදීන්, පාලකයින්, බුද්ධිමතුන් හා කලාකරුවන් දක්වා විහිදී යයි. මෙම අතිරික්තය ආකාර දෙකකින් සමන්චිතය. එනම්, වැඩිපුර මුදල් (කලමනාකරුවන් සඳහා) සහ අඩු කාර්යය හා වැඩි විවේකී කාලය ලෙසිනි (සමහර බුද්ධිමතුන්, රාජ්‍ය පාලකයින් සඳහා).

සේවකයින් ලබන අතිරික්ත වේතනය තීරණය කරනු ලබන ඇගයීමෙ ක්‍රියාපටිපාටිය, සැබෑ හැකියාව හා ගැලපීමක් නොමැති, බලය හා විඥානය පිළිබඳ වූ අන්තනෝමතික යාන්ත්‍රනයකි. අතිරික්ත වේතනය තීරණය වනුයේ ආර්ථික හේතූන් සඳහා නොව දේශපාලන හේතූන් සඳහාය. එනම්, සමාජ ස්ථාවරත්වය හේතු කර ගත් ‛මධ්‍යම පන්තියක්’ පවත්වාගෙන යාමටය. සමාජ ධුරාවලියේ අන්තනෝමතිකභාවය අත්වැරදීමක් නොවන නමුත්, ඇගයීම පිළිබඳ අන්තනෝමතිකභාවය, වෙළඳපොල සාර්ථකත්වයේ අන්තනෝමතිකභාවය පිළිබඳ සමකාර්ය භුමිකාවක් නිරූපනය කරයි. ප්‍රචන්ඩත්වය අනතුරු අඟවනුයේ සමාජ අවකාශයේ අවිනිශ්චිතභාවය අධික අවස්ථා වල නොව, එකී අවිනිශ්චිතභාවය තුරන් කිරීමට යමෙක් උත්සාහ දරන අවස්ථාවේදීය. ජින් පියරේ ඩුපුයි (Jean-Pierre Dupuy) La Marque du sacre  හි එත්තු ගන්වනුයේ ධුරාවලිය යනු ක්‍රියාපටිපාටීන් හතරක එකක් ලෙසය. එහි කාර්යය වනුයේ උසස් බව හා ඇති සම්බන්ධතාවය උපහාසාත්මක නොවන ලෙස පවත්වාගෙන යෑමයි. ධුරාවලිය (hierarchy) (එය මට මගේ සහජ අගයේ නිදහසක් ලෙස පහළ සමාජ තත්වයන් අත්දැකීමට ඉඩදෙන බාහිර වශයෙන් ආරෝපනය කළ න්‍යායකි). අභිරහස්හරනය de-mysatisfaction (කෙනෙකුගේ සමාජතත්වයේ උසස් බව ඔහුගේ සුදුසුකම් සහ ජයග්‍රහනයන්ට හේතුවේ යන වේදනාත්මක නිගමනය මට මඟ හැරීමට ඉඩ නොදෙන, සමාජය යහපත් ආයතනයක් නොව, පරිකල්පනීය සමාජ අරගලයේ නිමැවුමක් ලෙස හුවා දක්වන විඥානමය න්‍යායකි) ආපතිකතාවය (contingency) (ඊට සමානකම් කියන යාන්ත්‍රනයකි: සමාජයේ අපට හිමි ස්ථානය ස්වභාවික හා සමාජ ලොතරැයියකට අනුව තීරණය වන බව: එනම් කෙනෙක් වාසනාවන්තයෙකු වනුයේ ඔහු නිවැරදි ජාන සමඟ ධනවත් පවුලකට දාව ඉපදුනොත් පමණක් බව අවබෝධ කර දෙන යාන්ත්‍රනයකි) සහ සංකීර්ණතාව (complexity) (පාලනය කල නොහැකි බලවේගයන් තුලින් භවකතනය කල නොහැකි ප්‍රතිවිපාක ගෙනෙන බව, උදාහරණයක් ලෙස, වෙළඳපොලේ අදෘශ්‍යමාන හස්තය, මම වඩාත් බුද්ධිමත් හා කාර්යක්ෂම වුව ද, මගේ පරාජය හා මගේ අසල්වැසියාගේ සාර්ථකත්වය ගෙනෙන බව), දෘශ්‍යමාන මුහුණුවරට ප්‍රතිවිරුද්ධව, මෙම යාන්ත්‍රනයන් ධුරාවලිය හා සටන් කරන්නේ හෝ තර්ජනයක් වන්නේ නැත. නමුත් එය සිත්ගන්නා සුළු යි. ඊර්ෂියාවේ ආරවුල පුපුරවනුයේ අනෙකා ඔහුගේ / ඇයගේ වාසනාවට හිමිකමි දරයි යන අදහසින් මිස එහි ප්‍රතිවිරුද්ධ එමෙන්ම විවෘතව ප්‍රකාශ කල හැකි එකම අදහසින් නොවේ. ප්‍රතිවිරුද්ධතාවයන් ගෙන් නිදහස් වුවක් යැයි සමාජය තමා විසින්ම ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගන්නවා යැයි සිතීම විශාල අත්වැරැද්දක් බව ඔහුගේ අවසාන නිගමනයෙන් පෙන්වා දෙයි. එම ප්‍රත්‍යනීකයට අනුව, මෙම තත්වය දැකිය හැක්කේ, දුර්වල තත්වයන් යටතේ සේවය කරන්නවුන් තම තුවාල වුණු මානය සාහසික ප්‍රතිවිරෝධයක් ලෙස ප්‍රකාශ කරන සමාජයක් තුල ය.

මීට සම්බන්ධව, ඩෙන් ෂියාවෝ පෙන් ගේ ප්‍රතිසංස්කරණයන්ගේ එකම පරමාර්ථය වූ බුර්ෂුවා පන්තියක් රහිත ධනවාදය හඳුන්වා දීම (එමගින් නව පාලන පන්තියක් හඳුන්වා දෙන බැවිනි) ක්‍රියාත්මකව පවතින චීනයේ වර්තමාන අවුල් සහගත මුහුණුවර උදාහරණයට ගත හැකිය. කෙසේ නමුත් අද වන විට චීන පාලකයින් ස්ථිාපිත ධුරාවලියක් රහිත ධනවාදය, ස්ථාවර අස්ථාවරත්වයක් ගොඩ නගන බුර්ෂුවා සමාජයේ පැවැත්ම ශක්තිමත් කරන බව සොයා ගෙන ඇත. ඉඳින්, චීනය කුමන මගක් තෝරා ගනිවිද? පෙර කොමියුනිස්ට්වාදීන් ධනවාදයේ කාර්යක්ෂම කලමනාකරුවන් ලෙස පිබිදෙනුයේ වර්තමාන ධනවාදයට මනාව ගැලපෙන බුර්ෂුවා පන්තිය කෙරෙහි ඔවුන්ගේ ඇති පැරණි වෛරය හේතුවෙනි. මෙම අවස්ථා දෙකෙහිදීම, කලකට ඉහත දී ස්ටාලින් පවසනුයේ ‛සේවකයන් සියල්ල තීරණය කරනා’ බවයි. (එය චීනය හා රුසියාව අතර සිත්ගන්නා වෙනස්කමකි. රුසියාවේ විශ්වවිද්‍යාල ගුරුවරුන් හාස්‍යජනක ලෙස අඩු වැටුප් ලබන අතර ඇත්ත වශයෙන් ඔවුන් දැනටමත් පීඩිත පන්තියේ කොටසක් බවට පත්ව ඇත. නමුත් මේ අතර චීනයේ දී ප්‍රමාණාත්මක අතිරික්ත චේතනයකින් ඔවුන්ගේ කීකරුභාවය සනාත කර ඇත.)

අතිරික්ත චේතනය පිලිබඳ සංකල්පය ‛ප්‍රති-ධනවාදී’ විරෝධයට නව එලියක් එක කරයි. අර්බුධ කාලයන්හි දී ‛පටි තද කරන්නවුන්’ සඳහා ඉදිරිපත් වුවන් බුර්ෂුවා පන්තියේ පහළ මට්ටමේ වේතන ලබන්නවුන්ය. ඔවුන් පීඩිත පන්තියට එක්වීම වැලැක්වීමට නම්, දේශපාලන එදිරිවාදය ඒ සඳහා වූ එකම උපක්‍රමය විය. ඔවුන්ගේ විරුද්ධත්වය සාමාන්‍යයෙන් යොමු වුයේ වෙළඳපොලේ කෲර නියමයට එදිරිව වුව ද, ඔවුන් ඔවුන්ගේ වරප්‍රසාදලත් ආර්ථික තත්වයේ ක්‍රමික ඛාදනයට එරෙහිව ද ක්‍රියාකාරී ලෙස සටන් වැදුනි. Atlas shrugged  හී Ayn Rand සිත්ගන්නා සුළු නිර්මානාත්මක ධනවාදියා පිළිබඳ සිහිනයක් දකී. එය, වර්තමාන පඩි ලබන බුර්ෂුවා පන්තිකයින්ගේ අතිරික්ත වේතනය අහිමිවීමේ බියෙන් වැඩවර්ජනය කිරීමට පෙළඹෙන සහ එම ක්‍රියාදාමයේ අවවර්තිකයන් දකිනා සිහිනයකි. මේවා පීඩිත පාන්තික විරෝධතා නොව, තනිකරම පීඩිත පන්තිය දක්වා පල්ලම් බැසීමට ඇති ඉඩකඩට විරුද්ධව නැගෙන විරෝධතාවයන්ය. ස්ථිර රැකියාවක් හිමිවීම ම වරප්‍රසාදයක් වූ වර්තමානයේ වැඩවර්ජන කිරීමට පෙළඹෙන්නෝ කවුරුන් ද? ඒනම් ඇඟළුම් ක්ෂ්‍රේත්‍රයේ අඩු ආදයම්ලාභී ශ්‍රමිකයන් නොව, වරප්‍රසාද සහිත, ස්ථිර රැකියා ඇති සේවකයින්මය. (ගුරුවරු, පොදු ප්‍රවාහන සේවකයින්, පොලිස්) මෙය උසස් අධ්‍යාපනය අනාගතයේ දී තවදුරටත් අතිරික්ත වේතනයක් සහතික නොකරවි යන බියෙන් හටගන්නා ශිෂ්‍ය විරෝධයන්හි එක් රුකුල් පැතිකඩකි.

මීට සමගාමීව, පසුගිය වර්ෂය පුරාවටම අරාබියේ සිට බටහිර යුරෝපය දක්වා, චීන මහා ප්‍රාකාරයේ සිට ස්පාඤ්ඤය සහ ග්‍රීසිය දක්වා ද ඇති වූ මහා පරිමාන විරෝධතා රැල්ල පඩිලබන බුර්ෂුවා පන්තියේ තවත් එක් විරෝධතා රැලියක් ලෙස ලඝු නොකල යුතුය. සෑම සිද්ධියක්ම ඒවායේ පදනම මත සිට විශ්ලේෂණය කළ යුතුය. එක්සත් රාජධානියේ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිසංස්කරණවලට විරුද්ධ නැගුන ශිෂ්‍ය විරෝධය විනාශයේ පරිභෝජන සැනකෙලියක් වූව ද, නෙරපා දැමුවන්ගේ ආන්දෝලනයක් වු අගෝස්තු රැලියට හාත්පසින්ම වෙනස් වේ. ඊජිප්තුවේ පිබිදීම පඩිලබන බුර්ෂුවා පන්තියේ අරගලයේ කොටසක් ලෙස ආරම්භ වුවා යැයි කෙනෙක්ට තර්ක කල හැකිය (උගත් තරුණියන්ගේ අපේක්‍ෂාභංගත්වය පිළිබඳ විරෝධාකල්පය)ග නමුත් මෙය පීඩා ගෙන දෙන ආධිපත්‍යයට විරුද්ධව පැන නැගී විශාල විරෝධතාවයේ එක් පැතිකඩක් පමණි. අනෙක් අතට විරෝධතාවය දුප්පත් සේවකයා සහ වැවිලිකරුවා සත්‍ය ලෙසම ජයග්‍රහනය නොකලෝය. තව ද ඉස්ලාම් ජන්ද ජයග්‍රහනය සැබෑ ලෞකික විරෝධයේ පටු සමාජ පදනම මොනවට පැහැදිලි කරයි. ග්‍රීසියේ තත්වය විශේෂය. නව පඩි ලබන බුර්ෂුවා පන්තියක් (විශේෂයෙන් අධික ලෙස විස්තාපනය වූ රාජ්‍ය අධිකාරය තුළ) යුරෝපා හවුලේ මුල්‍ය ආධාරවලට ස්තුතිවන්තවන්නට බිහිවිය. විරෝධතාකරුවන් විශාල වශයෙන් පොළඹවනු ලැබුයේ මෙහි විසඳුමක් රහිත අවසානය පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීමෙනි.

අඩු ආදායම්ලාභී බුර්ෂුවා පන්තියේ පීඩිත පන්තිකරණය ප්‍රතිවිරුද්ධ අන්තයේ දී අතාර්කික ලෙස ඉහල පාරිතෝසිතයේ උසස් කලමනාකරුවන් හා බැංකුකරුවන් විසින් ගලපනු ලබයි. (අතාර්කික නමුත් එක්සත් ජනපද සමීක්‍ෂණවලට අනුව එය ආයතනයේ සාර්ථකත්වයට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතික වේ). විවේචනය, සදාචාරකරණය කිරීමේ පෙළඹවීම්වලට නතුවනවා වෙනුවට, අප එය ධනවාදී පද්ධතිය ස්වයං-විධිමත් ස්ථාවරත්වයක් පවත්වා ගැනීමට තවදුරටත් නොහැකිවීමේ නිමිති ලෙස තේරුම් ගත යුතුය. වෙනත් වචනයෙන් කීවොත්, එය පාලනයකින් තොරවීමේ බිය ජනනය කරයි.

ස්ලේවෝයි ජිජැක්ගේ  The revolt of the salaries bourgeoisie ලිපියේ පරිවර්තනය යි.

මහේෂ් හපුගොඩ